Παιδί: Συνηθισμένα Λάθη που κάνουμε ως γονείς.

     


  Κανείς δεν κατέχει πτυχίο γονέα. Κανείς δεν γεννήθηκε με γνώσεις ψυχολογίας ή ανάπτυξης ή παιδιατρικής. Με την πρόοδο της τεχνολογίας και τη χρήση του Διαδικτύου, η πληροφόρηση είναι μαζική και πολλές φορές μπερδεύει. Άλλοτε όμως ενημερώνει αποτελεσματικά  τους μέλλοντες ή νυν μπαμπάδες και μαμάδες, που στις μέρες μας έχουν περισσότερο άγχος για το αν μεγαλώνουν τα παιδιά τους σωστά.

        Ας δούμε κάποια λάθη που συχνά κάνουμε οι γονείς, αλλά και άλλοι ενήλικες στο περιβάλλον του παιδιού  και ας τα έχουμε υπόψιν:

1. Aποδίδουμε στα παιδιά διάφορες "ταμπέλες", τονίζοντας μόνο ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς τους. Για παράδειγμα, λέμε ότι είναι υπερκινητικός , ευαίσθητος ,γκρινιάρης, μέτριος, ή ακόμα και πανέξυπνος, άριστος, χοντρούλης , τεμπελάκος. Κάποιες φορές αυτοί οι χαρακτηρισμοί "κηνυγούν" το παιδί για πολλά χρόνια ,αφού είναι σαν μια  σφραγίδα που  τοποθετεί κάποιος σημαντικός άνθρωπος σε εμάς. 

2. Δεν λαμβάνουμε υπόψιν το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού. Για παράδειγμα, το βλέπουμε να πεισμώνει  κι εμείς το αποδίδουμε στον χαρακτήρα του. Λέμε ότι έχει κακομάθει , ότι θέλει να μας χειριστεί κλπ,ενώ αυτό μπορεί να βρίσκεται σε μια φάση που ανάζητά ταυρόχρονα την προσκόλληση και την αυτονομία. Ή αντίθετα διαπιστώνουμε ότι έχει καλή αντίληψη ή ωριμότητα και  αρχίζουμε να του μιλάμε για θέματα ενηλίκων που στην πραγματικότητα δεν μπορεί να επεξεργαστεί.

3. Αγνοούμε τη σχέση που μπορεί να έχουν κάποιες φυσικές σωματικές ανάγκες και καταστάσεις, με τη συμπεριφορά του παιδιού, όπως η πείνα, η νύστα, η κούραση , ο πυρετός, αλλά και ψυχολογικούς παράγοντες όπως ο φόβος ,το άγχος , η ανασφάλεια κλπ

4. Συγκρίνουμε  με άλλα παιδάκια και αδελφάκια, μπροστά του ή και όχι. Όλοι είμαστε διαφορετικοί, λειτουργούμε με διαφορετικούς ρυθμούς και επεξεργαζόμαστε διαφορετικά τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Όταν το παιδί μας απέχει από κάποια αντικειμενικά αναπτυξιακά ορόσημα που θα έπρεπε να έχει κατακτήσει, συζητάμε με κάποιον ειδικό για να ακολουθήσουμε ένα πρόγραμμα παρέμβασης ώστε να καλύψει λάθη ή  δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την περαιτέρω προσαρμογή του. Ακολουθούμε με ψύχραιμη στάση τις οδηγίες που μας δίνονται, χωρίς να μεταφέρουμε αισθήματα κατωτερότητας στο παιδί.

5. Δίνουμε  υποσχέσεις  για επιβράβευση  που δεν τηρούμε   ή  απειλούμε με  τιμωρίες* που δεν εφαρμόζουμε ή που δεν το ενδιαφέρουν.  Για παράδειγμα, λέμε: "Αφού  χτύπησες την αδελφή σου ,δεν θα πάρεις το κινητό" και τελικά  του το δίνουμε ή "αν δεν σηκωθείς τώρα ,δεν θα πας σχολείο!!!", το οποίο μπορεί τελικά να είναι και επιβράβευση.
         Επίσης, συχνά δίνουμε την επιβράβευση ή την τιμωρία πολύ αργότερα από τη συμπεριφορά που την προκάλεσε, ώστε παύει να υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στα δύο γεγονότα.Για παράδειγμα,λέμε : "Αν δεν φορέσεις τα ρούχα σου, δεν θα πας βόλτα το Σάββατο" ,το οποίο είναι πολύ μακρινό για να έχει άμεση επίδραση στη συμπεριφορά του.

6. Απαγορεύουμε συμπεριφορές, οι οποίες για εμάς, κατά ένα περίεργο τρόπο, " επιτρέπονται", όπως να φωνάζουμε, να τρώμε παραπάνω, να μην προσέχουμε την ώρα που μας μιλάει και να παίζουμε με το κινητό μας.

9. Τα μαλώνουμε χρησιμοποιώντας πολλά λόγια, αναλύσεις, ερωτήσεις και γενικότητες, που τελικά μπερδεύουν τα παιδιά.Τα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, χρειάζονται καθοδήγηση. Δεν ξέρουν το σωστό και το λάθος. Αυτό είναι κάτι που μαθαίνουμε κυρίως από τη διδαχή , αλλά και την εμπειρία. Όταν του κάνουμε γενικές παρατηρήσεις, χωρίς να του δώσουμε οδηγία, το ποια είναι η σωστή συμπεριφορά , δεν το βοηθάμε. Ούτε βέβαια είναι θεμιτό το να το αφήσουμε να μάθει μέσα από την εμπειρία και μόνο από τις συνέπειες κάθε πράξης.  

10. Τα θεωρούμε όλα χειριστικά και δεν δίνουμε σημασία σε αυτά που μας ζητάει ή αντίθετα υποχωρούμε σε ό,τι κι αν μας ζητήσει.

 Η παραπάνω λίστα δεν εμπεριέχει κακοποιητικές συμπεριφορές ή πράξεις που αποτελούν παραμέληση ή κοινωνικό αποκλεισμό ,που σαφώς αποτελούν λανθασμένη προσέγγιση στην ανατροφή ενός παιδιού.

*Με τον όρο τιμωρία εδώ εννοούμε κάποιες αρνητικές συνέπειες που  μπορούν να ακολουθούν μια πράξη και φυσικά όχι σωματικές τιμωρίες ή χρήση βίας.


Βάλια Ζέρβα
Ψυχολόγος
Special Skills
Κέντρο Ανάπτυξης Ειδικών Δεξιοτήτων